SPV blogspot Claudia: Wanneer maatwerk en geduld het antwoord zijn.
Claudia van Beuzekom, sociaal psychiatrisch verpleegkundige bij Expertisecentrum voor Transdiagnostische Psychotherapie (Extrapsy), afdeling Transit van GGZ Centraal te Ermelo.
En sociaal psychiatrisch verpleegkundige binnen de crisisdienst van GGZ Centraal.
Het is 2021 wanneer hij voor het eerst de drempel van de GGZ overkomt. Op dat moment sprak hij nog niet over wat er in zijn leven was gebeurd, maar het werd al snel duidelijk dat er sprake was van trauma. Hij volgde een intensief 14-daags traumaverwerkingstraject. In de ontslagbrief stond dat hij een goed begin had gemaakt met het doorbreken van zijn vermijding, maar dat er nog verdere traumabehandeling nodig was.
Nu, anno 2025, kijken we samen terug op deze periode. In 2022, na het bovenstaande traject elders, kwam hij voor het eerst bij mij in onze psycho-educatiegroep voor CPTSS. In mijn eerste evaluaties omschreef ik hem als een rigide man, volledig vast in zijn gedachten en patronen. Hij was compleet overspoeld en had echt geen idee wat er in zijn hoofd gebeurde, wat trauma precies was, hoe triggers werkten, wat de ‘Window of Tolerance’ was en wat je met emoties moest doen. Vandaag kunnen we er zelfs een beetje om lachen; hij was echt ‘bijna niet te doen’. Hij was zo overtuigd van zijn eigen domheid, omdat hij veel van de educatie niet meekreeg. Maar het paste gewoon niet in zijn hoofd, omdat het vol zat met gefixeerde herinneringen, overtuigingen en angsten.
Ik stelde voor om dezelfde psycho-educatiegroep nog eens te herhalen. Zo’n zes maanden later, tijdens de evaluatie, vertelde hij voorzichtig dat hij eigenlijk door wilde naar de tweede groep*. Waarna we bij afronding tot de conclusie kwamen dat hij ook dit opnieuw wilde herhalen.
Twee jaar nadat ik hem voor het eerst zag, tijdens de vierde evaluatie, besloot hij zelf dat hij het weer aandurfde: traumaverwerking. Het was gelukt om te ervaren dat er ook mensen zijn die te vertrouwen zijn, die met je mee willen denken en zich willen aanpassen aan wat hij nodig heeft.
Nu, begin 2025, kijken we samen terug op een intensieve periode van traumaverwerking. En ik herken de man van 2,5 jaar geleden niet meer terug. Waar ik toen dacht: ‘dit is niet te doen’, doorlopen we nu een prachtig proces. En zeg ik soms vol trots ‘dit is mijn mooiste behandeling tot nu toe’.
Wat hij mij leert (en ik hoop jullie bij deze ook)
Behandeling is maatwerk, mensenwerk. Wanneer je iemand echt ziet, werk je aan herstel. Wanneer je afwijkt van de standaardprotocollen en je mag aanpassen aan wat de ander nodig heeft, dan pas gebeurt er iets. De structuur van de NET heeft hem geholpen om overzicht te krijgen en in te zien wat het effect is van de eerste dader op de tweede en derde. Maar de psycho-educatie die hij in de afgelopen jaren heeft gehad, hebben de basis gevormd om woorden te geven aan waar toen geen woorden voor waren. De gevoelens, de tegenstrijdigheden en de lichamelijke sensaties. Hierdoor heeft hij een andere kijk gekregen op zijn trauma én de emotionele verwaarlozing.
Met effect op zijn zelfbeeld, wantrouwen en toekomstperspectief
Vandaag zei hij:
“Ik kon er niks aan doen, zij hebben mij dit aangedaan en iedereen die het zag, heeft het laten gebeuren”.
En hij zag de tranen in mijn ogen.
De zorgstandaard leert het ons:
Een goede therapeutische relatie is een wezenlijk onderdeel van elke behandeling plus een voorspeller voor een positief behandelresultaat. Het spreekt voor zich dat een goede behandelaar zijn behandeling flexibel kan afstemmen op de persoonlijkheidsstijl, behoeften en draagkracht van de patiënt en dat hij ernaar streeft om de regie en autonomie van de patiënt te vergroten. In het bijzonder belangrijke elementen van de relatie zijn:
- Betrouwbaarheid, duidelijkheid en voorspelbaarheid (ook in afspraken);
- Bejegening van de patiënt vanuit empathie en respect voor eigen keuzes en empowerment;
- Bewustzijn van het veelal aanwezige gevoel van onveiligheid van patiënten en;
- Alertheid op gevoelens van wantrouwen bij de patiënt ten opzichte van de behandelaar.
Bij trauma gaat het over ervaren controleverlies. Het geven van controle, zover als mogelijk, is cruciaal bij traumabehandeling. Spreek bijvoorbeeld stoptekens af of laat de patiënt de plaats in de kamer kiezen en stimuleer dat de patiënt zelf keuzes maakt. Zorg bij langer durende trajecten binnen een instelling, waar patiënten te maken hebben met meerdere zorgverleners, voor één aanspreekpunt, een persoon met wie de patiënt een goede relatie kan opbouwen. Dit hoeft niet de regiebehandelaar te zijn maar wel iemand die voldoende zicht heeft op het gehele behandelproces. Maak afspraken over de (on)mogelijkheden van contact buiten de therapiesessies om.
Basisinterventies
Op 1 staat: psycho-educatie, voor ons als SPV is hier een belangrijke taak weggelegd, wees alert bij trauma dat cliënte psycho-educatie krijgen vóór ze een traumaverwerkingstraject ingaan. Pas de educatie aan op de behoefte en kennis van de cliënt. Wil je hier nog meer over weten:
In mijn eerste 4 blogs geeft ik inhoudelijke tips over psycho-educatie.
Bronnen:
* Onze cptss-deeltijd is opgedeeld in 2 blokken;
Thema’s blok 1: Uitleg over PTSS, Complexe PTSS, de window of tolerance, dissociatie, regulatie en triggers. Daarna gaan we praktisch aan de slag met beter slapen, inzicht in uw gezondheid en het verbeteren van de zelfzorg, lichaamsbeleving, structuur en basisveiligheid. We sluiten af met het maken van uw eigen emotieregulatieplan. Doormiddel van psycho-educatie, huiswerk en trauma sensitieve yoga.
Thema’s blok 2: Alles over emoties herkennen, erkennen, benoemen, triggeren, ermee omgaan en ze uiten. We gaan dieper in op: boosheid, verdriet, schuld, schaamte, geschonden vertrouwen, hechting, isolement en eenzaamheid. Ook onderzoeken we grenzen, automatische gedachten en denkfouten. We sluiten af met de drama- en succesdriehoek. Doormiddel van psycho-educatie, huiswerk en vaktherapie (PMT & BTH).
